Doğal Afetler ve EMDR Terapisi
- Ömer Uslusoy
- 11 Şub 2020
- 2 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 7 Şub
Doğal afetler; bireyleri ve toplumları önemli bir şekilde etkileyen kompleks durumlardır. Araştırmalar, doğal afetlere maruz kalan kişilerin yoğun bir şekilde psikolojik stresi deneyimlediklerini göstermektedir.
Doğal afete maruz kalan kişilerle yapılan çalışmaların % 74’ünde kişilerde depresyon ve anksiyeteyle birlikte travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) belirtileri gözlemlenmiştir. Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), doğal afete maruz kalan kişilerde en sık görülen psikolojik tanıdır. Yaşanan olayı yeniden deneyimleme, duygusal donukluk, aşırı uyarılmışlık hali TSBB’nin semptomları arasındadır. Araştırmalar, bazı kişisel faktörlerin doğal afet sonrasında TSSB belirtilerinin ortaya çıkmasını arttırmakta olduğunu göstermiştir. Bu faktörler arasında; sosyal desteğin azlığı, travmaya maruz kalma düzeyi, hâlihazırda var olan ruhsal problemler sayılabilmektedir.
Doğal afet mağdurlarına psikolojik destek vermek amacıyla İnsani Yardım Programı (the Humanitarian Assistance Programme – HAP) oluşturulmuştur. Bu program kapsamında dünya çapında ruh sağlığı uzmanlarına EMDR terapisi alanında eğitim verilmektedir. Bu program kapsamındaki ruh sağlığı çalışanları dünyadaki birçok felaket durumunda verimli bir şekilde çalışmıştır ve çalışmaya devam etmektedir. Bununla ilgili olarak EMDR HAP Acil Müdahale Ekipleri aşağıdaki projeleri yürütmüşlerdir:
2000: Hatay’da yaşanan sel felaketine yönelik çalışmalar
2001: Taksim Meydanı’nda yaşanan bombalama olayı ve İki sinagoga, İngiliz Konsolosluğu’na, HSBC Bankası’na yapılan terörist saldırılarına yönelik çalışmalar
2002: Afyon’da yaşanan deprem sonrasında yapılan psikolojik destek çalışmaları
2003: Diyarbakır’da yaşanan uçak kazasından sonra mağdurlara ve Türk Hava Yolları çalışanlarına EMDR uygulamaları
2004-2007: Tayland, Kenya, Filistin ve Lübnan’da meydana gelen felaketlere yönelik müdahale çalışmaları
2007: Kadın Sağlığı Merkezi Projesi kapsamında İstanbul içerisinde 35 farklı merkezde ücretsiz çalışmalar
2008: İstanbul Güngören’de gerçekleşen bombalama olayından sonra psikolojik destek ve EMDR çalışmaları
2009: THY Amsterdam kazasından sonra psikolojik destek çalışmaları
2010: ‘Travmanın Yoğun Olduğu Komşu Ülkelerdeki Psikologların Eğitimi’ projesi kapsamında, İstanbul’da Iraklı Kürt terapistlere yönelik EMDR eğitimi çalışmaları
2011-2012: Van’da yaşanan depremden sonra Van’da çalışan ruh sağlığı profesyonellerine yönelik EMDR eğitimi çalışmaları
Ayrıca; 2004 yılında Sri Lanka’da gerçekleşen tsunami sonrası HAP ekibi bölgeye gitmiş ve tsunami mağdurlarına yönelik EMDR terapisi uygulamışlardır. 3-8 EMDR seansından sonra kişilerin TSSB semptomlarının ciddi bir şekilde azaldığı gözlemlenmiştir. Ayrıca bu kişiler; tedaviden önce tekrardan tsunami olabileceği için kaçındıkları bir yer olan deniz kıyısına uygulanan çalışma sonrası gidebildiklerini belirtmişlerdir. Buna ek olarak; EMDR Travma İyileştirme Grubu, 24 Ocak 2020 tarihinde yaşanan Elazığ depreminde mağdurlara psikolojik destek verme amaçlı bölgeye gitmiştir.
EMDR, adaptif bilgi işleme modeline dayalı yapılandırılmış bir terapi yaklaşımıdır. Araştırmalar, travma sonrası stres bozukluğunda EMDR yaklaşımının etkililiğini ortaya koymaktadır. 2004’te tsunamiye maruz kalan kişilerle yapılan araştırmada, EMDR uygulandıktan sonra kişilerin depresif hislerinde, kaygılarında, travmayla ilişkin kabuslarında azalma olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca kişilerin psikososyal uyumlarının da arttığı görülmüştür. Türkiye’de 1999 yılında yaşanan Marmara depremi sonrası hayatta kalanların yaklaşık %70'inde travma sonrası stres bozukluğu belirtileri görülmüştür. Bunun üzerine ortalama 90ar dakikalık 5 seans EMDR uygulanan kişilerin % 92,7’sinin semptomlarında anlamlı azalmalar görülmüştür. Bu etkiler 6 ay sonra da devam etmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) semptomlarını ortadan kaldırabilmenin önemini vurgulayan bir kılavuz yayınlanmıştır. Bu manüelde yetişkin, çocuk ve gençler için Travma Sonrası Stres Bozukluğu tedavisinde EMDR Terapisinin kullanılmasının önemine vurgu yapmaktadır. Ayrıca, Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’ne göre EMDR Terapisi ve Travma Odaklı Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), Travma Sonrası Stres Bozukluğu tedavisi için önerilen terapiler arasında ilk sıralarda yer almaktadır.
Comentarios